ШАШНЫ ТУХАЙ ЭРГЭЦҮҮЛЭН БОДОХУЙ /хэсэг5/

АНУ-ын Їндсэн хуулийн 1-р бїлгийн нэмэлтэд аливаа шашныг дэмжихгїй, хориглохгїй гэсэн заалт байдаг байна.Манай Їндсэн хуулинд мєн тэгж заасан. Тийм учраас тєрєєс ойрын їед дараах арга хэмжээнїїдийг авч хэрэгжїїлэх хэрэгтэй байна.
Їїнд: 1. Їндсэн хуулийн есдїгээр заалтыг жинхэнэ ёсоор хэрэгжїїлж, тєр сїм хийдийн харилцааны тухай дээр дурьдсан хуулийн заалтуудын хэрэгжилтийг нэг бїрчлэн нарийвчлан шалгаж,мєрєєр нь уг хуулинд єєрчлєлт оруулж, хїн ам, нутаг дэвсгэрийн хїрээнд оногдох шашны байгууллагын зэрэглэл, лам нарын тоо, сургуулийн тоо, тїїнд суралцах хїїхдийн тоо хэмжээг нормчлон тогтоох, тэдгээр сургуулиудад заах сургалтын тєлєвлєгєєнд нь боловсролын системийн зарим чухал элементїїдийг суулгаж єгєх. Лам нарыг аттестачлах, уг аттестачлалд тєрийн хууль тогтоомжуудын мэдлэг, нийгмийн ёс зїйн элементїїд, орчин їеийн шинжлэх ухааны зарим мэдэгдэхїїнїїдийн талаар асуулт оруулан шалгаруулж байх, тїїнийг зєрчвєл тєрєєс татварын болон бусад арга замаар хязгаарлан хариуцлага тооцох хэрэгтэй байна.
2. Тєрийн албан ёсны шашныг /шарын/ Монгол Улсын хэмжээнд нэг толгойтой болгож, тїїний їндсэн чиг їїрэг, журам дїрмийг нь нарийн тогтоож, сонгох сонгогдох журмыг нь єєрчлїїлэх, шашны хэргийг тєрийн хэргээс зааглах. Їїнтэй холбоотой элдэв тєрлийн тєрєєс зохион байгуулж байгаа арга хэмжээнд шашны ном уншуулах, шашны зан їйл їйлдїїлэх зэрэг арга хэмжээг хориглох.
3. Дэлхийн бусад шашны байгууллагуудын нэгэн адил шашны байгууллагыг хїмїїнлэгийн їйл ажиллагаанд оролцох чиг їїргийг нь нэмэгдїїлж, шашны байгууллагын дэргэд ядуучуудад туслах байгууллага байгуулж, тэднийг хооллодог, хоноглуулдаг, тайвшруулан ємгєєлєлдєє авдаг халамжилдаг тогтолцоонд шилжїїлэх
4. Шашны зан їйл нэрийн дор тарчигхан хєрєнгє мєнгийг їргїй зїйлд зарцуулан энд тэндгїй овоо тахилга хийж, суварга босгох явдлыг журамлах, шашны зарим хоцрогдсон зан їйлїїдийг сэргээн дэлгэрїїлэхийг зогсоох, шаардлагатай нэгнийг нь шинэчлэн єєрчлєх хэрэгтэй болжээ. Шашны номыг тєрєлх хэлээр нь уншуулж байх. Жишээлбэл: нас барагчдад алтан сан нээж байгааг харахад тїїний хойт дїр нь яагаад орчин їеийн єндєр байшин барилгануудад тєрдєггїй заавал урд юмуу хойт зїгт хоньчин айлд тєрдєг байна аа гэж бодоход сонин. Нєгєє талаар уншиж байгаа ном нь тийм их ид шид агуулдаг юм бол тїїнийгээ бїрэн уншихад яадаг юм болоо, яагаад монгол хэл дээр хєрвїїлэн уншдаггїй байна гэх мэт бодол тээсэн хїмїїс бишгїйдээ байх.
5. Шашин нийгмийн л нэг їзэгдлийн адил хєгжил хєдєлгєєнд байх нь зїй юм. Гэтэл манай шарын шашин орчин їетэйгээ хэрхэн холбогдож, ШУ-ны ололт, нээлт бїтээлїїд, шинэ санаа, арга хэлбэрїїдээр сургаал номлолоо хэрхэн баяжуулж, тэр талаар судалгаа шинжилгээ явуулж байгаа зїйл байдаггїй бололтой. Тийм болохоор їйл ажил нь тодорхой чиг їїрэггїй, тєвлєрсєн нэг удирдлагагїй, хэн дуртай нь юу дуртайгаа хийгээд явдаг юм уу гэлтэй.Ном уншлага нь хїртэл дундад зууны хїрээнээс хальж гараагїй, юу уншиж байгаагаа лам нар нь ч єєрсдєє ойлгохгїй байдалд байна.Тэд шашны зан їйлийг зєвхєн олз ашиг олох хэрэгсэл тєдийгєєс хэтрїїлэхгїй байна Ийм учраас шашин дэргэдээ судалгаа шинжилгээний байгууллагатай болох, ном уншлагаа шинэчлэх, нэгдсэн хяналт, дэг жаягтай байх хэрэгтэй мэт. Мєн дэргэдээ шашны дэг жаягыг сахиулдаг сахилгын, ёс зїйн хороо байгуулж ажиллуулахад буруу зїйл їгїй билээ.
6. Жижиг буурай орнуудад ардчилалын їйл ажиллагаа єргєжин дэлгэрэхийн хирээр єєр олон тєрлийн шашнууд борооны дараах мєєг шиг олшрох бєгєєд тэдгээр нь хїмїїсийн ядуу зїдїї байдлыг далимдуулан тэдний ухамсарт єєр єєрийн сургаал номлолыг суулгахын тєлєє жинхэнэ єрсєлдєєн єрнїїлдэг байна. /Монцамэ мэдээ. №56 2009он./ Энэ їйл явц 1920-иод оных шиг єнєєдєр манайд ихэд хїчээ авч байна. Энэ талаар ямар хууль гарсан, тїїнийг хэн хянаж шалгаж байгаа нь олон нийтэд ил тод биш байна. Їїнээс їїдэн урьд ємнє бидний амьдрал практикт байгаагїй гаж зан їйлдлїїд шинээр бий болж, тїїний улмаас учир мэдэхгїй залуучууд элдэв бусармаг їйлдлїїд /амь биеэ хорлох гэх мэт/ хаа сайгїй хийх болсоныг таслан зогсоох шаардлагатай болжээ.Энэ мєрєєр гадны шашны байгууллагуудад аттестачлал хэлбэрээр шалгаруулалт явуулж заримыг нь хаах, їйл ажиллагааг нь зогсоох хэрэгтэй байна. Олон шашны байгууллага байснаар улс орон хєгждєг бол манайх єдийд бїр тасарчихсан баймаар атал харин ч улам л хойш суугаад байгаа нь юутай холбоотой вэ.

Энэ мэтчилэнгээр шашин тєрийн їїргийг зааглаж, цэвэр тєрийн їйл болсон бїх шатны хурлын сонгуульд аливаа таамаг гаргах, мэрэг тєлєг тавих, ном унших, зарим шашны зан їйл явуулахыг бїрмєсєн хориглож, тєрийн захиргааны байгууллагуудаас тавих хяналтыг чангатгаж, нийгмийн хоцрогдол, ядуурлын эсрэг шашны байгууллагаас явуулах їйл ажиллагааг идэвхжїїлэх шаардлагатай. Шашин тєрийн хэрэгт хутгалдан оролцож эхэлбэл тїїний їр уршгийг хойч їе маань даахгїй болох бий хэмээн санаа зовох ажаам. Тєрийн мэргэн тїшээд мэдтїгэй.