Monday, June 1, 2009

ШАШНЫ ТУХАЙ ЭРГЭЦҮҮЛЭН БОДОХУЙ /хэсэг1/

Шинжлэх ухаанаар нотлогдоогїй буюу, нотлогдох боломжгїй ямар нэгэн далд ухамсрыг итгїїлэн їнэмшїїлэх, шїтэн бишрїїлэх зорилгоор санаатай буюу санамсаргїй сурталчлагдсаны їр дїнд нийгмийн ухамсарт хоногшиж шингэсэн їзэгдлийг шашин гэж їзэж болох юм. Энэ талаар саяхан нийтлэлч Б.Баабар нилээд дэлгэрэнгїй нийтлэл бичсэнтэй би санал нийлж байгаа боловч тїїний зїгээс дутуу хєндсєн зарим зїйлийг дэлгэрїїлж, цаашид анхаарах асуудлуудад олны анхаарлыг хандуулах хэмээн їїнийг бичиж байна.
Байгаль болон хїн тєрєлхтний нийгмийн тїїхийн аль нэг їед болж єнгєрсєн тайлбарлаж болшгїй буюу тухайн цаг їеийн ухамсрын тївшинд бодитойгоор танин мэдэх боломжгїй байгалийн їзэгдэл, хэн нэгэнтэй учирсан тохиолдол, суут сэтгэгчид, сод авьяас билэгтэн зэрэг хїмїїсийн гаргасан зан їйл, сургаал номлолыг дэлгэрїїлэн гоёж чимэглэх замаар їлгэр, домог яриа хэлбэрээр нийтэд тїгээх нь шашныг дэлгэрїїлэх гол арга зам байлаа. Ер нь хїн тєрєлхтєн хоёр мянга гаруй жилийн турш їзэл санаа анхдагч уу, матери анхдагч уу гэсэн хоёр тал болон /фронтод/ хуваагдаж, хоорондоо тэмцэлдсээр ирсэн билээ.
Шашин їїсэх хоёр їндсэн шалтгаан байв. Нэгдэх нь хїн їїсэл хєгжлийнхєє эхэн їедээ байгалийн їзэгдлїїдийг бишрэн шїтэх, тїїнээс сїрдэн айх мэдрэмжиндээ хєтлєгдєн тїїнийг аргадах, номхруулах шаардлагатай хэмээн їзэж, тїїнд єргєл барьц єргєх замаар єєртєє итгэл їнэмшил тєрїїлж, тїїнд хувь заяагаа даатгах хэмжээнд хїртлээ итгэн бишрэх болсон явдал юм. Хоёр дахь нь далдын хїчин буюу бурхан гэгч бодит амьтанлаг зїйл байдаг гэж итгэн дундаж хїний чадвараас илїї онцгой чадвартай нэгнийгээ бишрэн хїндэтгэж тїїний нємєр нєєлєг дор амь, амьдралаа даатгах їзэгдэл бий болж, улмаар тїїнийхээ сургаал номлолыг бурханчлан шїтэх болсон явдал юм.Тийм учраас тївд шашны уншлага номуудад эртний яруу найрагчид, соён гэгээрїїлэгч нарын шїлэг магтаал, сургаал номлол байх нь элбэг ажгуу. Энэ хоёр хэлбэрийг /политейз, монотейз/ шашин їїсэж хєгжсєн їе шат гэж їзэх ч явдал байдаг.

0 comments: